ประวัติความเป็นมา
อายุตามประวัติศาสตร์สันนิษฐานว่าเป็นเมืองเก่า อายุประมาณ ๒,๐๐๐-๓,๐๐๐ ปี คำว่า ดงละคร สันนิษฐานเป็นชื่อเรียกในสมัยรัตนโกสินทร์ ไม่ใช่ชื่อเรียกดั้งเดิมแต่โบราณ ชาวบ้านอาจจะเรียกตามที่พบจากสภาพเมืองโบราณว่าเป็นนครหนึ่งซึ่งรกร้างมีต้นไม้ปกคลุมจึงเรียกว่า ดงนคร ต่อมาจึงเพี้ยนเป็นดงละคร (ตามความเชื่อว่าเป็นเมืองของเจ้าหญิงเขมรองค์สุดท้ายที่สร้างเมืองให้ชายไทยและต่อมากลายเป็นเมืองร้าง) ต่อมาสันนิษฐานว่าเป็นเมืองท่าเก่าสมัยขอมโบราณ
ลักษณะทั่วไป
ลักษณะเมืองมีรูปทรงกลมแต่ไม่ค่อยได้ขนาดมากนัก ตั้งอยู่ที่ดอนสูงลักษณะเป็นเกาะอยู่กลางทุ่งนา สภาพในเมืองมีซากปรักหักพังของโบราณ ทั้งนี้เป็นแบบทวาราวดีและแบบลพบุรี สันนิษฐานว่าเมืองนี้รายรอบเมืองศรีวัตสปุระ ปราจีนบุรี ดงละครได้รับอิทธิพลของอาณาจักรต่าง ๆ จนไม่สามารถแยกเวลาได้ว่าอาณาจักรต่าง ๆ มีความเจริญและถ่ายทอดให้เมืองละครโดยมีอาณาจักรที่มีความสัมพันธ์กับดงละคร ได้แก่ อาณาจักรอิศรานุปุระ (อาณาจักรเจนละ) เมืองศรีวัตสปุระ (ดงศรีมหาโพธิ์) และชุมชนโคกขวาง
หลักฐานที่พบ
พบโบราณสถานพระพุทธรูปสัมฤทธิ์ ทองคำ พระพิมพ์ ลูกปัดจำนวนมาก แร่ควอช ระฆังสำริด รูปบุคคล สำริด อิฐ เครื่องประดับ ฯลฯ
ความสำคัญเป็นแหล่งที่บ่งบอกถึงความเจริญรุ่งเรือง เรื่องราวในประวัติศาสตร์โดยผู้ศึกษาด้านธรณีวิทยา ประวัติศาสตร์ในยุคต่าง ๆ ที่ผ่านมาได้รวมถึงเป็นแหล่งศึกษาของชุมชนรุ่นหลังทั้งในท้องถิ่นและต่างถิ่นตลอดจนผู้ที่สนใจทั่วไป
เส้นทางเข้าสู่เมืองดงละคร
จากตัวจังหวัดไปตามถนนสายท่าหุบ-ดงละคร
