ผีที่ชาวมอญนับถือและให้ความสำคัญนั้นไม่ต่างจากผีในสังคมเกษตรดั้งเดิมอื่น ๆ คือ มีทั้งผีระดับหมู่บ้านและผีระดับเครือญาติ หรือผีบรรพบุรุษ ซึ่งสืบทอดทางฝ่ายชาย ลูกชายคนโตของตระกูลเป็นต้นผี ผู้รับสืบทอดเสาผีไว้ที่บ้าน ถ้าบุตรคนโตเป็นหญิงบุตรชายคนรองถัดไปเป็นผู้รับแทน หรือไม่ก็ย้ายผีไปอยู่บ้านที่มีลูกชาย ในตระกูลหนึ่ง ๆ จึงมีบ้านที่มีเสาผีเพียงบ้านเดียวเท่านั้น เมื่อถึงเวลาทำพิธีไหว้ผีบรรพบุรุษทุกคนในตระกูลต้องมารวมกันที่บ้านต้นผี ผีของคนไทยเชื้อสายมอญเป็นผีบรรพบุรุษ
ความสำคัญ
ผีบรรพบุรุษมีหน้าที่ให้คุณให้โทษแก่ลูกหลานในตระกูลเมื่อบรรพบุรุษเปลี่ยนสถานะเป็นผี จะมีอิทธิฤทธิ์ที่มองไม่เห็น ทำให้คนในตระกูลไม่กล้าทำความผิดตามกฎเกณฑ์ที่ได้วางไว้ ให้ประพฤติตนอยู่ในทำนองคลองธรรม ผีบรรพบุรุษของแต่ละตระกูลจึงมีหน้าที่ควบคุมดูแลสมาชิกในตระกูลตน ปกป้องคุ้มครองภัยอันตรายให้แก่ลูกหลาน ให้ความช่วยเหลือเมื่อคนในตระกูลเดือดร้อน ส่งผลให้สังคมโดยรวมสามารถอยู่ได้อย่างมีความสุข เป็นไปตามข้อกำหนดที่วางไว้การบูชาหรือไหว้ผีบรรพบุรุษ ก็คือพิธีกรรมของการจัดพิธีรำผีมอญ เพื่อสืบทอดความรักความสามัคคี ความเป็นญาติพี่น้อง การปกครองดูแลคนในตระกูลโดยต้นผีเป็นผู้รับหน้าที่ ต้นผีต้องเป็นผู้นำในการทำกิจกรรมต่าง ๆ ในการอยู่ร่วมกัน ดูแลมิให้สมาชิกในตระกูลทำผิดศีลธรรมที่กำหนดไว้ เป็นการขอขมาต่อผีที่สมาชิกในตระกูลได้กระทำความผิดต่อบรรพบุรุษ ซึ่งถือว่าเป็นการไม่เคารพบรรพบุรุษ
