ประวัติความเป็นมา
ดอยคูเวียง เป็นชุมชนโบราณที่เป็นที่ตั้งของชุมชนมาแต่เดิมเป็นสถานที่ชาวบ้านเชื่อว่าเป็นสถานที่ศักดิ์สิทธิ์ มีผีดุ ไม่มีใครกล้าทำลาย ชาวบ้านจะขึ้นมาทำบุญปีละ ๑ ครั้งเป็นประจำทุกปี
จากแผนที่ภาพถ่ายอากาศพบว่า ดอยคูเวียงมีลักษณะเป็นเนินเขาทอดยาวจากทิศตะวันออกเฉียงเหนือไปตะวันตกเฉียงใต้ มีเนื้อที่ประมาณ ๑๐๐ ไร่ มีความสูงจากพื้นที่ราบ ประมาณ ๘๐ เมตร ความสูงจากระดับน้ำทะเล ๖๑๐ เมตร บริเวณรอบดอยคูเวียง พบคูดิน กว้าง ๔-๕ เมตร ลึก ๒-๓ เมตร ขุดล้อมรอบภูเขาบางส่วนถูกขุดเป็นทางขึ้น บางส่วนลึกมาก สามารถมองเห็นได้ชัดเจน ส่วนบนสุดเป็นเนินกว้าง มีหนองน้ำกว้าง ๑๒-๑๕ เมตร ยาว ๒๕-๓๐ เมตร ลึก ๒.๕ เมตร มีน้ำขังตลอดปี มีหญ้าแหย่วซึ่งชาวบ้านนิยมนำมาสานเป็นเสื่อ ริมหนองนี้มีซากเจดีย์ร้าง มีร่องรอยการขุดเจาะ ชาวบ้านเล่าว่ามีคนมาขโมยขุด ได้พระพุทธรูปหยก ๓ องค์
หลักฐานที่พบ
เจดีย์โบราณไม่ทราบลักษณะ เนื่องจากถูกขุดทำลายหมดแล้ว อื่น ๆ ไม่ปรากฏร่องรอย
เส้นทางเข้าสู่ชุมชนโบราณดอยคูเวียง
จากทางหลวง แม่ฮ่องสอนเชียงใหม่ หมายเลข ๑๐๘ แยกจากอำเภอขุนยวมไปทางทิศตะวันตก สู่บ้านต่อแพถึงหมู่บ้าน เลี้ยวซ้ายไปสู่วัดต่อแพมีเส้นทางเดินขึ้นไปสู่ดอยคูเวียง ฤดูฝนไม่สามารถขึ้นไปได้ เส้นทางลื่น
